Zarządzanie dyskami i napędami, Komputery, WinXP dla expertów
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Rozdzia³ 26
Podstawy zarz¹dzania dyskami
735
Zarz¹dzanie
dyskami
i napêdami
NTFS czy FAT32:
który system plików wybraæ?
740
Konwersja dysku FAT32 na NTFS
742
Dyski podstawowe i dyski
dynamiczne
743
Praca z partycjami, woluminami
i dyskami
745
Czêœæ VI: Obs³uga i przywracanie systemu
Rozdzia³ 26: Zarz¹dzanie dyskami i napêdami
Jeœli siê dok³adniej przyjrzeæ, to tak naprawdê
o tym, co mo¿na, a czego nie mo¿na zrobiæ
z Microsoft Windows XP, decyduje miejsce na
dane. Wielki twardy dysk (albo dwa czy trzy
wielkie dyski) pozwalaj¹ pobieraæ multimedia
cyfrowe i wydajnie nimi operowaæ. Dziel¹c od-
powiednio dyski, mo¿esz utrzymaæ porz¹dek
w programach i danych, u³atwiaj¹c sobie odnaj-
dywanie danych i tworzenie kopii zapasowych
wa¿nych plików. Windows XP potrafi równie¿
obs³ugiwaæ noœniki wymienne, z których najbar-
dziej godnymi wspomnienia s¹ napêdy CD-R
i CD-RW, pozwalaj¹ce tworzyæ w³asne p³yty CD
i archiwizowaæ dane w prosty sposób.
Jeœli dobrze znasz narzêdzia obs³ugi twardych
dysków z Windows 98 i Windows Me, musisz siê
oduczyæ wszystkich nawyków z nimi zwi¹za-
nych. Windows XP posiada nowe mo¿liwoœci
i zestaw nowych narzêdzi. Przygotowuj¹c dysk,
musisz podj¹æ kilka wa¿nych decyzji: Ile partycji
za³o¿yæ? Czy scaliæ przestrzeñ dostêpn¹ na kilku
dyskach w jeden wolumin? Jakiego systemu pli-
ków u¿yæ do formatowania? Jak skonfigurowaæ
wbudowan¹ obs³ugê napêdu CD-R, by dzia³a³a
bez problemu za ka¿dym razem?
Okreœlanie przydzia³ów
przestrzeni dyskowej
764
Ustawianie opcji Autoodtwarzania
dla napêdów noœników wymiennych
766
Nowa funkcja!
Praca z napêdami CD-R i CD-RW
768
Podstawy zarz¹dzania
dyskami
To, co w oknie Mój komputer wydaje siê byæ dys-
kiem, mo¿e, ale nie musi odpowiadaæ pojedyn-
czemu fizycznemu urz¹dzeniu. Ka¿dy dysk
mo¿e byæ podzielony na partycje, woluminy czy
dyski logiczne – a ka¿dy z nich jest wyœwietlany
z oddzieln¹ liter¹ dysku. Z drugiej strony,
736
Czêœæ VI: Obs³uga i przywracanie systemu
w Windows XP (podobnie jak w Windows 2000) mo¿na po³¹czyæ przestrzeñ dostêpn¹
na kilku fizycznych urz¹dzeniach, tak by by³o wyœwietlane jako pojedyncza litera
dysku.
Zdefiniujmy terminy u¿ywane w tym rozdziale:
Dysk
(lub
twardy dysk
) – materialny komponent komputera. Pierwszy dysk kom-
putera jest opisywany jako Dysk 0. Jeœli masz jeszcze inne dyski, s¹ one opisywane
jako Dysk 1, Dysk 2 itd. Jak to zostanie wyjaœnione w nastêpnym podrozdziale,
Windows XP Professional pozwala zdefiniowaæ dysk jako podstawowy lub dyna-
miczny, a do ka¿dego z tych typów s¹ przeznaczone inne narzêdzia.
Dysk podstawowy
to dysk posiadaj¹cy jedn¹ lub wiêcej partycji.
Partycja
zaœ to czêœæ
dysku dzia³aj¹ca w systemie tak, jakby by³a oddzielnym dyskiem.
Partycja podsta-
wowa
to taka, której u¿ywasz, by uruchomiæ Windows (i inne systemy operacyjne).
Partycja podstawowa nie mo¿e byæ dzielona na mniejsze czêœci.
Partycja rozszerzo-
na
mo¿e mieæ ustanowiony jeden lub kilka
dysków logicznych
, z których ka¿dy jest
oddzielnie formatowany i posiada w³asn¹ literê.
Jeœli partycja lub dysk logiczny s¹ formatowane z u¿yciem okreœlonego systemu
plików (FAT, FAT32 lub NTFS) i maj¹ przypisan¹ literê, mo¿esz j¹ nazywaæ
wolu-
minem
. Wolumin jest widoczny w oknie Mój komputer jako dysk lokalny. Podczas
gdy dyski podstawowe mog¹ zawieraæ tylko woluminy podstawowe, sformato-
wane zazwyczaj jako partycje podstawowe lub dyski logiczne,
dyski dynamiczne
mog¹ obs³ugiwaæ woluminy proste, ³¹czone lub roz³o¿one, przy czym ostatnie
dwa typy oznaczaj¹ wykorzystanie przestrzeni z wiêcej ni¿ jednego dysku.
UWAGA
Jeœli korzystasz z Windows XP Home Edition lub Windows XP Professional na komputerze przenoœnym,
nie mo¿esz tworzyæ ani u¿ywaæ dysków dynamicznych.
Windows XP zawiera program obs³ugi, zwany Zarz¹dzaniem dyskami. Posiada on
wszystkie narzêdzia, których potrzeba, by zarz¹dzaæ dyskami, partycjami, wolumi-
nami i dyskami logicznymi. Zarz¹dzanie dyskami to dodatek do konsoli
MMC Micro-
soft Management Console
). Mo¿esz uzyskaæ do niego dostêp, wykonuj¹c nastêpuj¹ce
czynnoœci:
W jakiejkolwiek linii polecenia wpisz
diskmgmt.msc
.
Kliknij prawym przyciskiem ikonê Mój komputer w menu Start, wybierz polece-
nie Zarz¹dzaj i wska¿ Zarz¹dzanie dyskami w okienku konsoli po lewej stronie
okna Zarz¹dzanie komputerem.
Jak widaæ na rysunku 26-1, Zarz¹dzanie dyskami przedstawia ca³¹ gamê informacji o
dyskach fizycznych, a tak¿e woluminach, partycjach i dyskach logicznych ist-
niej¹cych na tych dyskach.
Jeœli zainstalowa³eœ Windows XP jako uaktualnienie Windows 2000, program Za-
rz¹dzanie dyskami mo¿e ci siê wydawaæ znajomy. Jedyna zmiana to ma³e poprawki
w ró¿nych kreatorach.
Rozdzia³ 26: Zarz¹dzanie dyskami i napêdami
737
Lista woluminów
Widok graficzny
Widaæ tu tak¿e
napêdy
wymienne
Rysunek 26-1.
Korzystaj z Zarz¹dzania dyskami, by uzyskaæ informacje o dyskach twardych i wymiennych
i zarz¹dzaæ nimi.
Jeœli zaœ przeprowadzi³eœ uaktualnienie Windows 98 lub Windows Me, na pewno
docenisz ten zestaw narzêdzi. Zamiast stareñkiego programu Fdisk i narzêdzia For-
mat, obs³ugiwanego z wiersza poleceñ, mo¿esz skorzystaæ z narzêdzia z graficznym
interfejsem, by wykonywaæ nastêpuj¹ce zadania:
Sprawdzaæ rozmiar, typ systemu plików, stan i inne w³aœciwoœci dysków i wolu-
minów
Tworzyæ partycje, dyski logiczne i woluminy
Formatowaæ woluminy
Usuwaæ partycje, dyski logiczne i woluminy
Przypisywaæ litery dysków do woluminów, napêdów dysków wymiennych i na-
pêdów CD-ROM
Tworzyæ dyski zainstalowane
Konwertowaæ dyski podstawowe na dyski dynamiczne i odwrotnie
Tworzyæ woluminy ³¹czone i roz³o¿one, ³¹cz¹ce miejsce na dane z kilku dysków
w jedn¹ literê
Rozci¹gaæ woluminy w celu zwiêkszenia ich pojemnoœci, wykorzystuj¹c wolne
miejsce na tym samym dysku lub na innym dysku tego samego systemu
W wiêkszoœci przypadków, gdy wprowadzasz zmiany w konfiguracji swoich dys-
ków, u¿ywaj¹c Zarz¹dzania dyskami, nie ma potrzeby ponownego uruchamiania
komputera. Gdy wykonujesz zadania, które mog¹ spowodowaæ utratê danych, jak na
738
Czêœæ VI: Obs³uga i przywracanie systemu
przyk³ad usuwanie partycji czy formatowanie dysku, nadal musisz przejœæ przez jed-
no czy dwa okna z potwierdzeniem zamiaru wykonania operacji. Po wyra¿eniu zgo-
dy Zarz¹dzanie dyskami wykonuje zadanie bez zw³oki.
Niektóre z zadañ Zarz¹dzania dyskami mog¹ byæ wykonywane równie¿ na dyskach
wymiennych (np. dyskach Zip czy p³ytach CD-R i CD-RW). Mo¿esz miêdzy innymi
skorzystaæ z Zarz¹dzania dyskami, by sformatowaæ dysk Zip (choæ nie ma ku temu
powodów, gdy¿ mo¿e to byæ równie dobrze zrobione z innych programów, których
u¿ywasz znacznie czêœciej: Eksploratora Windows czy wiersza polecenia). Co wa-
¿niejsze, mo¿esz korzystaæ z Zarz¹dzania dyskami, by przypisywaæ napêdom litery
dysków (lub œcie¿ki dysków przy dyskach zainstalowanych, jeœli wolisz) dla wszyst-
kich typów dysków – a tego zadania nie da siê wykonaæ w ¿aden inny sposób.
UWAGA
W stacjach roboczych posiadaj¹cych 64-bitowe procesory (jak na przyk³ad Intel Itanium) i 64-bitow¹ wer-
sjê Windows XP Zarz¹dzanie dyskami pozwala pracowaæ z dyskami sformatowanymi z wykorzystaniem
GPT – tabeli partycji GUID, w miejsce MBR – g³ównego rekordu rozruchowego. Podstawowe narzêdzia
u¿ywane do pracy z dyskami GPT s¹ takie same, jak te do pracy z dyskami MBR, choæ istniej¹ pewne drob-
ne, acz istotne ró¿nice techniczne miêdzy tymi formatami. Wiele informacji na temat nowego formatu
mo¿esz uzyskaæ, wpisuj¹c w Centrum pomocy i obs³ugi technicznej termin „GUID”.
Nowa funkcja!
Ponadto w Windows XP funkcjonuj¹ dwa zupe³nie nowe polecenia wiersza poleceñ:
Fsutil.
To narzêdzie (którego nazwa to file system utility) jest przeznaczone dla
fachowców. Pozwala ono odszukiwaæ pliki za pomoc¹ identyfikatora bezpieczeñ-
stwa (SID), zmieniaæ krótk¹ nazwê pliku i wykonywaæ inne egzotyczne zadania.
Diskpart.
To urz¹dzenie to w³aœciwie aplikacja konsolowa, pozwalaj¹ca
zarz¹dzaæ dyskami, partycjami i woluminami z wiersza poleceñ. Po uruchomie-
niu polecenia Diskpart zostaje otwarte okno konsoli, a Windows stawia ciê przed
znakiem DISKPART>. Jeœli wpiszesz
Help
i naciœniesz [Enter], zobaczysz ekran
zawieraj¹cy listê wszystkich dostêpnych poleceñ, taki jak pokazany poni¿ej.
Rozdzia³ 26: Zarz¹dzanie dyskami i napêdami
739
OSTRZE¿ENIE
Narzêdzia te maj¹ niezaprzeczalnie wielkie mo¿liwoœci, lecz nie powinno siê z nimi eksperymentowaæ. Oba
s¹ solidnie udokumentowane w pomocy zdalnej. S¹ przeznaczone g³ównie do u¿ycia w skryptach,
a w mniejszym stopniu do bezpoœredniej obs³ugi. Zw³aszcza polecenie Diskpart posiada skomplikowan¹
strukturê, wymagaj¹c¹ wymieniania i zaznaczania obiektów przed podjêciem dzia³ania. Wiêkszoœæ zadañ
tego urz¹dzenia mo¿na wykonaæ za pomoc¹ Zarz¹dzania dyskami, wiêc z konsoli tekstowej powinni korzy-
staæ tylko najbardziej zaawansowani u¿ytkownicy Windows.
Partycje aktywne, systemowe i rozruchowe
Trzy okreœlenia techniczne, które mog¹ wprowadziæ zamêt w g³owie ka¿dego, kto
nie ma choæ trochê g³êbszej wiedzy na temat sposobu, w jaki Windows obs³uguje
partycje.
Partycja aktywna na dysku podstawowym to taka, z której jest uruchamiany kom-
puter z procesorem x86. W takich maszynach jedna z partycji podstawowych – za-
wieraj¹ca pliki niezbêdne do rozruchu systemu – musi byæ oznaczona jako aktyw-
na, by móg³ zostaæ uruchomiony system operacyjny. Partycja aktywna musi siê
znajdowaæ na pierwszym dysku komputera (Dysku 0).
Jeœli korzystasz tylko z Windows XP lub z dowolnej kombinacji Windows XP i Win-
dows 2000, NT, 95/98/Me lub MS-DOS, nie musisz zmieniaæ aktywnej partycji.
Taka opcja nie jest nawet dostêpna w Zarz¹dzaniu dyskami przy wymienionej
wczeœniej konfiguracji systemów. Jeœli korzystasz z innych systemów operacyj-
nych, na przyk³ad Linuksa czy OS/2, musisz, aby uruchomiæ komputer z innym
systemem, oznaczyæ jego partycjê jako aktywn¹. Jeœli w twoim systemie znajduje
siê dysk (lub napêd dysków wymiennych), który potrafi uruchomiæ inny system
operacyjny, obok opisu jego stanu w oknie Zarz¹dzanie dyskami zobaczysz etykie-
tê Aktywna.
Partycja systemowa to ta, która zawiera pliki, których Windows XP u¿ywa podczas
rozruchu i wyœwietlania menu rozruchowego. W przyt³aczaj¹cej wiêkszoœci
przypadków jest to pierwsza partycja podstawowa na Dysku 0, zazwyczaj identy-
fikowana jako dysk C. Obok opisu stanu tej partycji wyœwietlana jest etykieta Sys-
tem.
Partycja rozruchowa to ta, na której znajduj¹ siê pliki systemu Windows. W wiêk-
szoœci przypadków jest to równie¿ partycja systemowa. W przypadku posiadania
wielu systemów operacyjnych, gdzie dysk C zawiera wczeœniejsz¹ wersjê Win-
dows, a Windows XP zosta³ zainstalowany na dysku D lub E, partycja rozruchowa
mo¿e byæ zidentyfikowana w oknie Zarz¹dzanie dyskami. (Zdajemy sobie sprawê,
¿e nie ma sensu, gdy pliki systemowe znajduj¹ siê na partycji rozruchowej, a pliki
rozruchowe na partycji systemowej, ale taka zagmatwana nomenklatura by³a cha-
rakterystyczna dla Windows NT od pocz¹tków jego istnienia i nie zanosi siê na
szybka zmianê. Warto wiêc pamiêtaæ o mo¿liwoœci takiego „przeplatania” zna-
czeñ, by siê nie pogubiæ).
[ Pobierz całość w formacie PDF ]