Zdamtomat.pl-TECHNIKA.mini, SZKOLNE SPRAWY
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Wygenerowano za pomocą
www.ZdamToMAT.pl
TECHNIKA-Metodyka nauczania techniki
WYTWARZANIEM DÓBR TECHNICZNYCH - UŻYTKOWNICY
WYTWORÓW, URZĄDZEŃ I NARZĘDZI TECHNICZNYCH.
EDUKACJA TECHNICZNA
- O TYM, JAK WAŻNĄ ROLĘ
ODGRYWA WSPÓŁCZEŚNIE TECHNIKA I EDUKACJA
TECHNICZNA, ŚWIADCZY ZRÓŻNICOWANIE POZIOMU ŻYCIA W
POSZCZEGÓLNYCH KRAJACH ŚWIATA, POZOSTAJĄCE W
BARDZO ŚCISŁYM ZWIĄZKU Z POZIOMEM ROZWOJU TECHNIKI
W DANYM KRAJU. - WYNIKA STĄD POTRZEBA EDUKACJI
TECHNICZNEJ DZIECI I MŁODZIEŻY.
CEL GŁÓWNY
EDUKACJI
TECHNICZNEJ W SZKOLE
PODSTAWOWEJ
· OSIĄGNIĘCIE ELEMENTARNEGO POZIOMU ORIENTACJI I
KULTURY OGÓLNOTECHNICZNEJ WŚRÓD DZIECI.
OGÓLNYM
CELEM EDUKACJI TECHNICZNEJ
DZIECI W PIERWSZYM
ETAPIE KSZTAŁCENIA PODSTAWOWEGO JAKIM JEST
KSZTAŁCENIE W KL. I-III, JEST STOPNIOWE WPROWADZENIE
UCZNIÓW W ŚWIAT TECHNIKI POPRZEZ ZADANIA
TECHNICZNE – ZESPÓŁ CZYNNOŚCI MAJĄCYCH NA CELU
WYKONANIE OKREŚLONEGO PRZEDMIOTU LUB OSIĄGNIĘCIE
ZAMIERZONEGO EFEKTU. DZIĘKI TEMU UCZNIOWIE NABYWAJĄ
UMIEJĘTNOŚCI I WIADOMOŚCI TECHNICZNE SŁUŻĄCE
WSZECHSTRONNEMU ROZWOJOWI.
SZCZEGÓŁOWE CELE
EDUKACJI TECHNICZNEJ
1. AKCEPTOWANIE TECHNIKI I
UMIEJĘTNOŚĆ ZACHOWANIA SIĘ W RÓŻNYCH „SYTUACJACH
TECHNICZNYCH”. 2. DĄŻENIE DO WZBOGACANIA
WIADOMOŚCI I UMIEJĘTNOŚCI TECHNICZNYCH. 3.
UMIEJĘTNOŚĆ I CHĘĆ WSPÓŁDZIAŁANIA Z INNYMI. 4.
ROZBUDZANIE SZACUNKU DO PRACY, JEJ ELEMENTÓW,
ŚRODKÓW I WYTWORÓW. 5. TWORZENIE POCZUCIA
ODPOWIEDZIALNOŚCI ZA PRZEBIEG I WYNIKI PRACY WŁASNEJ
2
ROLA I METODYKA ZAJĘĆ TECHNICZNYCH W
...............................
1
ROLA I METODYKA ZAJĘĆ TECHNICZNYCH W EDUKACJI
WCZESNOSZKOLNEJ, MATERIAŁOZNAWSTWO, ŻYWNOŚĆ
I ŻYWIENIE
ROLA I METODYKA ZAJĘĆ TECHNICZNYCH W
EDUKACJI
WCZESNOSZKOLNEJ
TECHNIKA
CAŁOKSZTAŁT WIEDZY,
CZYNNOŚCI I ŚRODKÓW MAJĄCYCH NA CELU WYTWARZANIE I
WYKORZYSTANIE DÓBR MATERIALNYCH W RÓŻNYCH
DZIEDZINACH ŻYCIA, W TYM W ŻYCIU CODZIENNYM.
KULTURA TECHNICZNA
CAŁOKSZTAŁT SPOŁECZNEGO
DOROBKU W ZAKRESIE TECHNIKI I JEJ ZASTOSOWAŃ.
NA
KULTURĘ TECHNICZNĄ SKŁADAJĄ SIĘ
: - ZESPÓŁ
UMIEJĘTNOŚCI ZARÓWNO MANUALNYCH, JAK I
INTELEKTUALNYCH UMOŻLIWIAJĄCYCH KORZYSTANIE Z
URZĄDZEŃ TECHNICZNYCH, POSŁUGIWANIE SIĘ INFORMACJĄ
TECHNICZNĄ, NP. ZNAKI, INSTRUKCJE OBSŁUGI, A TAKŻE:
PLANOWANIE, PROJEKTOWANIE I WYTWARZANIE NOWYCH
DÓBR - WŁAŚCIWY POZIOM SPOŁECZNO-MORALNY
PRZEJAWIAJĄCY SIĘ W POCZUCIU ODPOWIEDZIALNOŚCI ZA
SKUTKI DZIAŁAŃ TECHNICZNYCH, NP. MYŚLENIE
PROEKOLOGICZNE.
RELACJE MIĘDZY CZŁOWIEKIEM A
TECHNIKĄ
- TWÓRCY TECHNIKI (WYNALAZCY,
KONSTRUKTORZY, PROJEKTANCI, DECYDENCI W SPRAWACH
TECHNIKI I GOSPODARKI) - PRODUCENCI ZAJMUJĄCY SIĘ
1
ORAZ GRUPY.
PODSTAWA PROGRAMOWA EDUKACJI
WCZESNOSZKOLNEJ
ZAJĘCIA TECHNICZNE. WYCHOWANIE
DO TECHNIKI (POZNAWANIE URZĄDZEŃ, OBSŁUGIWANIE I
SZANOWANIE ICH) I DZIAŁALNOŚĆ KONSTRUKCYJNA DZIECI.
UCZEŃ KOŃCZĄCY KLASĘ I:
1)
W ZAKRESIE
WYCHOWANIA TECHNICZNEGO:
a) WIE, JAK LUDZIE
WYKORZYSTYWALI DAWNIEJ I DZIŚ SIŁY PRZYRODY (WIATR,
WODĘ); MAJSTERKUJE (NP. LATAWCE, WIATRACZKI, TRATWY)
b) ZNA OGÓLNE ZASADY DZIAŁANIA URZĄDZEŃ
DOMOWYCH (NP. LATARKI, ODKURZACZA, ZEGARA),
POSŁUGUJE SIĘ NIMI, NIE PSUJĄC ICH c) BUDUJE Z
RÓŻNORODNYCH PRZEDMIOTÓW DOSTĘPNYCH W OTOCZENIU,
NP. SZAŁAS, NAMIOT, WAGĘ, TOR PRZESZKÓD; W MIARĘ
MOŻLIWOŚCI KONSTRUUJE URZĄDZENIA TECHNICZNE Z
GOTOWYCH ZESTAWÓW DO MONTAŻU NP. DŹWIGI,
SAMOLOTY, SAMOCHODY, STATKI, DOMY
W ZAKRESIE
DBAŁOŚCI O BEZPIECZEŃSTWO WŁASNE I INNYCH:
a) UTRZYMUJE PORZĄDEK WOKÓŁ SIEBIE (NA SWOIM
STOLIKU, W SALI ZABAW, SZATNI I W OGRODZIE), SPRZĄTA
PO SOBIE I POMAGA INNYM W UTRZYMANIU PORZĄDKU,
b) ZNA ZAGROŻENIA WYNIKAJĄCE Z NIEWŁAŚCIWEGO
UŻYTKOWANIA NARZĘDZI I URZĄDZEŃ TECHNICZNYCH,
c) WIE, JAK NALEŻY BEZPIECZNIE PORUSZAĆ SIĘ NA
DROGACH (W TYM NA ROWERZE) I KORZYSTAĆ ZE
ŚRODKÓW KOMUNIKACJI; WIE, JAK TRZEBA ZACHOWAĆ SIĘ W
SYTUACJI WYPADKU, NP. UMIE POWIADOMIĆ DOROSŁYCH,
ZNA TELEFONY ALARMOWE
ZAJĘCIA TECHNICZNE. UCZEŃ
KOŃCZĄCY KLASĘ III:
1)
ZNA ŚRODOWISKO
TECHNICZNE NA TYLE, ŻE:
a) ORIENTUJE SIĘ W
SPOSOBACH WYTWARZANIA PRZEDMIOTÓW CODZIENNEGO
UŻYTKU („JAK TO ZROBIONO?”): MEBLE, DOMY, SAMOCHODY,
SPRZĘT GOSPODARSTWA DOMOWEGO, b) ROZPOZNAJE
RODZAJE MASZYN I URZĄDZEŃ: TRANSPORTOWYCH
(SAMOCHODY, STATKI, SAMOLOTY), WYTWÓRCZYCH
(NARZĘDZIA, PRZYRZĄDY), INFORMATYCZNYCH (KOMPUTER,
LAPTOP, TELEFON KOMÓRKOWY); ORIENTUJE SIĘ W
RODZAJACH BUDOWLI (BUDYNKI MIESZKALNE, BIUROWE,
PRZEMYSŁOWE, MOSTY, TUNELE, WIEŻE) I URZĄDZEŃ
ELEKTRYCZNYCH (LATARKA, PRĄDNICA ROWEROWA) c) c)
OKREŚLA WARTOŚĆ URZĄDZEŃ TECHNICZNYCH Z PUNKTU
WIDZENIA CECH UŻYTKOWYCH (ŁATWA LUB TRUDNA
OBSŁUGA), EKONOMICZNYCH (TANIE LUB DROGIE W ZAKUPIE
I UŻYTKOWANIU), ESTETYCZNYCH (NP. ŁADNE LUB BRZYDKIE).
2) REALIZUJE „DROGĘ” POWSTAWANIA PRZEDMIOTÓW
OD POMYSŁU DO WYTWORU:
a) PRZEDSTAWIA
POMYSŁY ROZWIĄZAŃ TECHNICZNYCH: PLANUJE KOLEJNE
CZYNNOŚCI, DOBIERA ODPOWIEDNIE MATERIAŁY (PAPIER,
DREWNO, METAL, TWORZYWO SZTUCZNE, MATERIAŁY
WŁÓKIENNICZE) ORAZ NARZĘDZIA, b) ROZUMIE POTRZEBĘ
ORGANIZOWANIA DZIAŁANIA TECHNICZNEGO: PRACY
INDYWIDUALNEJ I ZESPOŁOWEJ, c) POSIADA UMIEJĘTNOŚCI:
- ODMIERZANIA POTRZEBNEJ ILOŚCI MATERIAŁU, -
CIĘCIA PAPIERU, TEKTURY ITP., - MONTAŻU MODELI
PAPIEROWYCH I Z TWORZYW SZTUCZNYCH, KORZYSTAJAC Z
PROSTYCH INSTRUKCJI I SCHEMATÓW RYSUNKOWYCH, NP.
BUDUJE LATAWCE, MAKIETY DOMÓW, MOSTÓW, MODELE
SAMOCHODÓW, SAMOLOTÓW I STATKÓW, - W MIARĘ
MOŻLIWOŚCI, MONTAŻU OBWODÓW ELEKTRYCZNYCH,
4
3
SZEREGOWYCH I RÓWNOLEGŁYCH Z WYKORZYSTANIEM
GOTOWYCH ZESTAWÓW;
3) DBA O BEZPIECZEŃSTWO
SWOJE I INNYCH:
a) UTRZYMUJE ŁAD I PORZĄDEK W
MIEJSCU PRACY, b) WŁAŚCIWIE UŻYWA NARZĘDZI I
URZĄDZEŃ TECHNICZNYCH, c) WIE, JAK NALEŻY
BEZPIECZNIE PORUSZAĆ SIĘ PO DROGACH (W TYM NA
ROWERZE) I KORZYSTAĆ ZE ŚRODKÓW KOMUNIKACJI; WIE,
JAK TRZEBA ZACHOWAĆ SIĘ W SYTUACJI WYPADKU.
OGÓLNA ZASADA DYDAKTYCZNA EDUKACJI
TECHNICZNEJ
O ILE W PRZEDSZKOLU CZY W KLASIE
PRZEDSZKOLNEJ PROCES EDUKACJI TECHNICZNEJ MA
GŁÓWNIE FORMĘ „MAJSTROWANIA” O CHARAKTERZE
ZABAWOWYM, TO WE WCZESNEJ EDUKACJI DZIAŁANIEM TYM
POWINNA BYĆ PRZEDE WSZYSTKIM PRACA, W WYNIKU
KTÓREJ POWSTAJE KONKRETNY PRZEDMIOT LUB UMIEJĘTNOŚĆ
PORUSZANIA SIĘ W ŚWIECIE TECHNIKI.
W PROCESIE
WYRABIANIA UMIEJĘTNOŚCI PRAKTYCZNYCH U DZIECI
MOŻEMY WYODRĘBNIĆ TRZY FAZY:
· DOSTRZEGANIE
ZALEŻNOŚCI, JAKIE ZACHODZĄ MIĘDZY CZYNNOŚCIAMI I ICH
WYNIKAMI, ORAZ STOPNIOWE PRZEKSZTAŁCANIE CZYNNOŚCI
W UMIEJĘTNOŚCI · ĆWICZENIE SPRAWNOŚCI MANUALNEJ
PRZEZ ELIMINOWANIE RUCHÓW ZBĘDNYCH I DOSKONALENIE
UŻYTECZNYCH · AUTOMATYZACJĘ DZIAŁAŃ I
ZAMIENIANIE ICH W NAWYK.
ROZWÓJ UMIEJĘTNOŚCI
PRAKTYCZNYCH
ROZWÓJ UMIEJĘTNOŚCI PRAKTYCZNYCH
MOŻE ODBYWAĆ SIĘ NAJPIERW PRZEZ REPRODUKOWANIE
OKREŚLONEGO PRZEDMIOTU LUB WYKONANIE OPERACJI
ŚCIŚLE OKREŚLONEJ PRZEZ NAUCZYCIELA (
FUNKCJA
REPRODUKTYWNA NAUCZANIA
), A Z CZASEM W SPOSÓB,
GDY UCZEŃ SAM MUSI PROJEKTOWAĆ PRZEDMIOT, DOBIERAĆ
MATERIAŁY I UŁOŻYĆ PLAN DZIAŁANIA (
FUNKCJA
KSZTAŁCĄCA NAUCZANIA
). W TEJ DRUGIEJ SYTUACJI
ZACHODZI NATURALNA POTRZEBA ODWOŁANIA SIĘ UCZNIA
DO WIEDZY TEORETYCZNEJ I WŁASNEGO DOŚWIADCZENIA
ŻYCIOWEGO.
WIĄZANIE DZIAŁANIA ZE SŁOWEM
BARDZO
WSKAZANYM ELEMENTEM ZAJĘĆ JEST
NAZYWANIE I
OMAWIANIE PRZEZ UCZNIÓW CZYNNOŚCI, PRZEBIEGU
I
EFEKTÓW SWOJEJ PRACY
W TRAKCIE POSŁUGIWANIA SIĘ
MATERIAŁAMI, PRZYBORAMI I NARZĘDZIAMI. OPISYWANIE
DZIAŁANIA I
WYRAŻANIE SŁOWAMI PRZEŻYĆ WZBOGACA
PROCES POZNANIA
I ROZWIJA JĘZYK TECHNICZNY
DZIECKA, A WIĘC POZNAWANIE ŚWIATA TECHNIKI I
POROZUMIEWANIE SIĘ Z INNYMI LUDŹMI.
ZASADY
DYDAKTYCZNE
MAJĄCE SZCZEGÓLNE ZASTOSOWANIE
W EDUKACJI TECHNICZNEJ
1. ZASADA POGLĄDOWOŚCI
2. ZASADA STOPNIOWANIA TRUDNOŚCI I WYMAGAŃ
3. ZASADA SAMODZIELNOŚCI UCZNIÓW-ŚWIADOMEGO I
AKTYWNEGO UDZIAŁU UCZNIÓW W NAUCZANIU 4.
ZASADA WIĄZANIA TEORII Z PRAKTYKĄ.
SZCZEGÓŁOWE
ZASADY DYDAKTYCZNE ZWIĄZANE Z EDUKACJĄ
TECHNICZNĄ
ZASADA POGLĄDOWOŚCI
– POLEGA NA
UMOŻLIWIENIU UCZNIOM POZNANIA RZECZYWISTOŚCI W
SPOSÓB BEZPOŚREDNI, CZYLI POPRZEZ ZMYSŁY. DZIĘKI
TAKIEMU POZNANIU NASTĘPUJE KOJARZENIE RZECZY I
ZJAWISK ZE SŁOWAMI, CZYLI WERBALNYMI ICH
OKREŚLENIAMI. ZASADA TA MA JESZCZE WIĘKSZĄ WARTOŚĆ,
JEŚLI KOJARZENIU TOWARZYSZY PRAKTYCZNE DZIAŁANIE
UCZNIA.
ZASADA STOPNIOWANIA TRUDNOŚCI
, CZYLI
6
5
UWZGLĘDNIANIE PSYCHOFIZYCZNYCH MOŻLIWOŚCI UCZNIA,
ZARÓWNO PRZY DOBORZE TREŚCI KSZTAŁACENIA JAKI I
SPOSOBÓW ICH REALIZACJI. WYNIKA Z TEGO KONIECZNOŚĆ
PRZECHODZENIA OD TEGO CO DLA UCZNIA BLIŻSZE,
ŁATWIEJSZE I ZNANE, DO TEGO CO DALSZE, TRUDNIEJSZE,
NOWE I NIEZNANE ORAZ UWZGLĘDNIENIE RÓŻNIC W TEMPIE
PRACY I STOPNIU ZAAWANSOWANIA POSZCZEGÓLNYCH
UCZNIÓW.
ZASADA SAMODZIELNOŚCI UCZNIÓW
(INACZEJ
ZASADA ŚWIADOMEGO I AKTYWNEGO UDZIAŁU UCZNIÓW W
PROCESIE NAUCZANIA), POLEGAJĄCA NA UŚWIADOMIENIU
UCZNIOM TEGO, CO ROBIĄ, DO CZEGO BĘDZIE IM TO
POTRZEBNE I CZEGO MOGĄ SIĘ NAUCZYĆ. CZYNNIKIEM
AKTYWIZUJĄCYM UCZNIÓW JEST W MIARĘ MOŻLIWOŚCI
ZAINTERESOWANIE TEMATEM LEKCJI.
ZASADA WIĄZANIA
TEORII Z PRAKTYKĄ
, MA NA CELU PRZYGOTOWANIE DO
POSŁUGIWANIA SIĘ ZDOBYTĄ WIEDZĄ W PRAKTYCE NP.
BEZPIECZNE UCZESTNICTWO W RUCHU DROGOWYM
METODY EDUKACJI TECHNICZNEJ
W KSZTAŁCENIU
TECHNICZNYM SPOŚRÓD STOSOWANYCH METOD SZCZEGÓLNE
ZASTOSOWANIE MAJĄ METODY SŁUŻĄCE ROZWOJOWI
ZDOLNOŚCI I UMIEJĘTNOŚCI MANUALNYCH,
SPOSTRZEGAWCZOŚCI I WYOBRAŹNI PRZESTRZENNEJ,
WYZWALAJĄCE SAMODZIELNOŚĆ W MYŚLENIU ORAZ UCZĄCE
SPRAWNEGO DZIAŁANIA. 1.
UCZENIE SIĘ PRZEZ
PRZYSWAJANIE
– PODOBNIE JAK I W INNYCH ZAJĘCIACH
EDUKACYJNYCH, RÓWNIEŻ W EDUKACJI TECHNICZNEJ
STOSOWANE SĄ METODY, KTÓRE SŁUŻĄ OPANOWANIU PRZEZ
UCZNIÓW WIADOMOŚCI I UMIEJĘTNOŚCI, PODANYCH W
GOTOWEJ FORMIE PRZEZ NAUCZYCIELA, PODRĘCZNIK, CZY
INNE ŹRÓDŁO INFORMACJI (OBSERWACJA, POGADANKA, OPIS,
KARTA PRACY). SAMO DZIAŁANIE PRAKTYCZNE CZĘSTO NIE
MOŻE TAKIEJ WIEDZY DOSTARCZYĆ, A DOCHODZENIE DO
NIEJ DROGĄ ODKRYWANIA JEST UTRUDNIONE. 2.
METODA PRAKTYCZNEGO DZIAŁANIA
– DOMINUJĄCA
METODA, W CZASIE KTÓREJ UCZNIOWIE WYKORZYSTUJĄC
WIEDZĘ TEORETYCZNĄ I WŁASNE DOŚWIADCZENIA,
WYKONUJĄ OKREŚLONE ZADANIA, NP. ZAKŁADKI DO KSIĄŻEK,
STROJE DO TEATRZYKU SZKOLNEGO CZY SURÓWKI Z
OWOCÓW I WARZYW. 3.
METODA UPOGLĄDOWIONEJ
INSTRUKCJI
– TO POŁĄCZENIE SŁOWA Z POKAZEM CZY
DEMONSTRACJĄ, DOKONYWANYMI PRZEZ NAUCZYCIELA, W
KTÓRYCH UCZESTNICZYĆ MOGĄ UCZNIOWIE (INSTRUKTAŻ
DZIAŁANIA TELEWIZORA, RADIA CZY TEŻ JAKIEGOŚ
NARZĘDZIA). 4.
METODA PROBLEMOWA
–
STWORZENIE SYTUACJI PROBLEMOWEJ, W KTÓREJ UCZNIOWIE
UŚWIADAMIAJĄ SOBIE: A) CO JEST IM ZNANE, JEŚLI
CHODZI O POSTAWIONY PRZED NIMI PROBLEM B) CZEGO
NIE WIEDZĄ, LUB NIE UMIEJĄ W ZWIĄZKU Z NIM C) CO
POWINNI ZROBIĆ ABY PROBLEM ROZWIĄZAĆ D) METODĘ
TĘ REALIZUJEMY ZWYKLE PRZY POMOCY POGADANKI LUB
ANALIZY OKREŚLONEGO ZADANIA
FORMY PRACY UCZNIÓW
1. PRACA JEDNOSTKOWA
– WSZYSTKIE CZYNNOŚCI
ZWIĄZANE Z REALIZACJĄ ZADANIA NA LEKCJI UCZEŃ
WYKONUJE SAMODZIELNIE LUB Z POMOCĄ NAUCZYCIELA, A
EFEKT JEGO DZIAŁANIA JEST ODRĘBNY I NIEZALEŻNY OD
WYTWORÓW INNYCH UCZNIÓW.
2. PRACA
JEDNOSTKOWO-ZBIOROWA
UCZNIOWIE WYKONUJĄ
INDYWIDUALNIE POSZCZEGÓLNE ELEMENTY WIĘKSZEJ
8
7
CAŁOŚCI, A NASTĘPNIE WSPÓLNIE ŁĄCZĄ JE W JEDEN TWÓR
(NP. DEKORACJA DO PRZEDSTAWIENIA TEATRALNEGO)
3.
PRACA GRUPOWA
– WSPÓLNE WYKONYWANIE ZADAŃ
PRZEZ KILKUOSOBOWE GRUPY UCZNIÓW (NAJWYŻSZA FORMA
ORGANIZACJI PRACY UCZNIÓW ZE WZGLĘDÓW
DYDAKTYCZNYCH I WYCHOWAWCZYCH)
4. PRACA
ZBIOROWA
– WSZYSCY UCZNIOWIE WYKONUJĄ WSZYSTKO
WSPÓLNIE, NP. PORUSZANIE SIĘ KLASY W RUCHU
DROGOWYM PODCZAS WYCIECZEK SZKOLNYCH
SCHEMAT
SCENARIUSZA LEKCJI
1. TEMAT 2. TREŚĆ
PODSTAWY PROGRAMOWEJ 3. CELE 4. METODY
5. FORMY PRACY 6. MATERIAŁY 7. NARZĘDZIA
I PRZYBORY 8. ŚRODKI DYDAKTYCZNE I POMOCE 9.
PRZEBIEG LEKCJI
SCHEMAT PRZEBIEGU LEKCJI
1.
PRZYGOTOWANIE SAMODZIELNEJ PRACY UCZNIÓW 2.
PRACA UCZNIÓW POD KIERUNKIEM NAUCZYCIELA 3.
OMÓWIENIE I OCENA WYKONANYCH ZADAŃ (INFORMACJA
ZWROTNA).
MATERIAŁOZNAWSTWO
PAPIER
HISTORIA
PAPIERU
• 3000 lat p.n.e. starożytni Egipcjanie piszą
najpierw na papirusie (włókna rośliny o nazwie cyperus
papyrus), a następnie na pergaminie (specjalnie wyprawiona
skóra). • Za wynalazcę papieru uważa się Chińczyka
Caj Luna (105 n.e.). • W Europie produkcją papieru
jako pierwsi zajęli się Hiszpanie (IX w.). Do chwili
wynalezienia maszyny papierniczej we Francji w 1779 r.,
papier produkowano ręcznie. • Papier – materiał
otrzymywany w wyniku zgniatania włókien roślinnych w
formie ścieru drzewnego, masy celulozowej lub makulaturowej
z odpowiednimi dodatkami – wypełniaczami (kleje, barwniki,
glinka, kreda) które nadają wyrobom papierniczym określone
właściwości, np. odpowiednią biel i gładkość.
Składniki
stosowane do produkcji papieru
Ścier drzewny – zwilżone
i roztarte włókna drewna drzew iglastych lub liściastych.
Masa celulozowa – otrzymywana w wyniku oddziaływania na
drewno związków chemicznych, np. kwaśny siarczyn
wapnia w podwyższonej temperaturze (rozgotowywanie
drewna). Masa makulaturowa – stosowana w procesie
produkcji gorszych gatunków wyrobów papierniczych
zamiast masy celulozowej. Papier najczęściej
wyrabia się z drewna świerkowego, jodłowego, olchowego lub
sosnowego.
Miara grubości papieru
– gramatura (ciężar 1
m2 papieru wyrażony w gramach) Papier o gramaturze 8-25
g/m2 to np. bibuła. Papier o gramaturze 30-140 g/m2 to np.
papier do drukarek lub kserokopiarek, którego
gramatura wynosi najczęściej 80. Papier o gramaturze
160-250 g/m2 to wszelkiego rodzaju kartony. Mianem
tektury określamy wyroby o gramaturze powyżej 300
g/m2 .
Formaty produkowanego papieru ze względów
użytkowych są znormalizowane
A1
- 594x841 mm
A2
- 420x594 mm
A3
-297x420 mm
A4
- 210x297 mm
A5 i
A6
Drzewo i drewno
• Drzewem nazywamy
wieloletnią roślinę, najczęściej o dużych rozmiarach,
wzrastającą w kierunku podłużnym na wysokość oraz w
poprzecznym na grubość. • Po liczbie słoi można
obliczyć wiek drzewa. • Po ścięciu roślina przestaje być
drzewem, a staje się drewnem. Przedmioty są zatem robione
nie z drzewa, a z drewna. • Jako surowiec drewno
posiada bardzo wszechstronne zastosowanie. Dzięki temu, że
10
9
jest elastyczne, ma stosunkowo mały ciężar właściwy oraz
małe przewodnictwo cieplne, znalazło duże zastosowanie w
budownictwie (USA, Kanada, Skandynawia) i stolarstwie.
• Ze ściętego drzewa wykorzystuje się głównie pień, z
którego po przecięciu otrzymuje się deski i belki. •
Drewno po przecięciu jest suszone w sposób naturalny na
wolnym powietrzu, lub sztuczny w suszarniach z
wymuszonym obiegiem powietrza.
Materiały uzyskiwane z
drewna
• Okleina – wycięta z pnia cienka warstwa
drewna o gr. ok. 1 mm • Sklejka – kilka lub
kilkanaście połączonych ze sobą warstw okleiny (nieparzysta
ilość) • Płyty pilśniowe – odpady i mało wartościowe
drewno rozdrabnia się na ścier drzewny i sprasowuje z
emulsją klejową, żywicą i innymi składnikami • Płyty
wiórowe – wykonuje się z wiórów prasowanych pod dużym
ciśnieniem wraz z odpowiednim klejem, a powierzchnię
pokrywa okleiną, nadając im często wygląd wysoko
gatunkowego drewna.
Tworzywa sztuczne
•
Tworzywa sztuczne produkuje się w zakładach chemicznych z
węgla kamiennego, ropy naftowej, gazu ziemnego, domieszek
chemicznych i wody w specjalnych instalacjach, gdzie mają
miejsce złożone procesy chemiczne. •
Zalety
tworzyw sztucznych
• Łatwość formowania •
Duża odporność na wpływy atmosferyczne (nie rdzewieją, nie
parcieją, nie gniją) • Długowieczność • Dobra
izolacja cieplna i elektryczna • Możliwość barwienia
• Możliwość wielokrotnego przerabiania •
Estetyczny wygląd • Niskie koszty produkcji
Wady
tworzyw sztucznych
• Toksyczność • Mała
odporność na temperaturę • Długowieczność (problemy
z utylizacją)
Sposoby utylizacji tworzyw sztucznych
Składowanie w wyznaczonych miejscach. Likwidacja poprzez
spalanie (trujące gazy, toksyczne popioły). Uleganie
rozkładowi czyli biodegradacja. Przetworzenie i powtórne
wykorzystanie.
Energia elektryczna potrzebna do
wyprodukowania 1 tony wybranych materiałów
•
Tworzywa sztuczne – 10 KWh • Stal – 67 KWh
• Aluminium – 124 KWh • Miedź – 132 KWh.
METALE
Historia
metali
• Najwcześniej, bo kilka tysięcy lat p.n.e. znane
było złoto. Występuje ono w przyrodzie w postaci czystej,
bez żadnych domieszek, jest metalem bardzo miękkim i
kowalnym. • Następnym metalem, który odkryto, była
miedź i miała ona większe znaczenie użytkowe, bo jest od
złota twardsza. Wyrabiano z niej zarówno naczynia, jak i
narzędzia. • Około 4 tys. lat p.n.e. rozpoczęła się
epoka brązu. W złożach zawierających miedź często
znajdowała się także cyna. Po przetopieniu ich w specjalnych
piecach z węglem, otrzymywano stop miedzi z cyną zwany
brązem. • Ok. 2 tys. lat p.n.e. rozpoczęła się epoka
żelaza. • Obecnie znanych jest wiele innych metali, a
największe zastosowanie ma stal – stop żelaza z węglem.
• Metale są to pierwiastki metaliczne występujące w
przyrodzie przeważnie w postaci rud, które są przerabiane na
czyste metale w hutach na drodze różnych procesów
metalurgicznych. Z powodu swoich bardzo dobrych
właściwości metale są powszechnie wykorzystywane na co
dzień do produkcji wielu wyrobów, np. maszyn, urządzeń,
12
11
narzędzi, a także jako materiały konstrukcyjne w
budownictwie, np. stal i aluminium.
Stal
• Stop żelaza
z węglem o jego zawartości nieprzekraczającej ok. 2 % (dla
stali stopowych może być nieco wyższa). • Obok żelaza
i węgla zawiera zwykle również inne składniki (głównie
metale takie jak chrom, nikiel, mangan, wolfram, miedź,
tytan), które nadają jej określone właściwości, np. większą
odporność na korozję.
Przykłady zastosowania stali:
• Elementy konstrukcyjne wieżowców, hal, mostów
• Karoserie samochodów • Pokrycia dachów
• Meble biurowe • Puszki do konserw •
Narzędzia i urządzenia
Metale w przeważającej
większości wykazują następujące własności:
•
Ciągliwość i kowalność umożliwiające otrzymywanie wyrobów
o różnorodnych kształtach • Bardzo dobre
przewodnictwo elektryczne (przewody elektryczne, linie
wysokiego napięcia) • Dobre przewodnictwo cieplne
(grzałka czajnika elektrycznego, garnki kuchenne, grzejniki)
• Szybkie odprowadzanie ciepła (silniki samochodowe)
• Ciała stałe topniejące w bardzo wysokich
temperaturach • Sprężystość (konstrukcja mostów)
• Bezwonność
TKANINY
Historia tkaniny
• Pierwsze wyroby
przypominające tkaninę tworzono już przed ośmioma
tysiącami lat. Nie były to tkaniny w dzisiejszym rozumieniu,
ponieważ składały się z luźno splecionych ze sobą włókien,
traw, pasków skór zwierzęcych. • Tkanina najbardziej
zbliżona do dzisiejszej miała swój początek ok. 2700 r. p.n.e.
w Egipcie (świadczy o tym wiele malowideł i zapisów
dotyczących wykorzystywania lnu przez Egipcjan).
Do
włókien naturalnych zaliczamy:
• Roślinne z nasion,
łodyg, liści, owoców • Zwierzęce z sierści zwierząt lub
snute przez owady
Do włókien chemicznych zaliczamy:
• Sztuczne wytwarzane ze związków znajdujących się w
przyrodzie (roślinne, zwierzęce), drogą przekształceń
fizykochemicznych • Syntetyczne produkowane m.in. z
ropy i węgla, na drodze syntezy chemicznej, np. wszelkiego
rodzaju włókna poliestrowe, poliamidowe.
Zalety włókien
naturalnych:
• Przewiewne • Nie elektryzują się
• Ekologiczne
Wady włókien naturalnych:
•
Gniotą się • Mała wytrzymałość • Podatność na
odbarwienia i blaknięcie • Niska odporność na
zabrudzenie
Zalety włókien chemicznych:
•
Wytrzymałe • Wodoodporne • Łatwe w
utrzymaniu • Odporne na zabrudzenia • Odporne
na blaknięcie
Wady włókien chemicznych:
•
Nieprzewiewne • Elektryzują się • Alergizują
• Problemy z utylizacją
ŻYWNOŚĆ I ŻYWIENIE
Podział składników odżywczych: 1) Budulcowe – białko,
wapń, fosfor. 2) Energetyczne – węglowodany, tłuszcze.
3) Regulujące – witaminy, składniki mineralne.
13
14
[ Pobierz całość w formacie PDF ]