Zintegrowany program rewitalizacji Księżego Młyna (UMŁ), rewitalizacja
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Spis treści:
I.
Wstęp ……………………………………………………………………………………………………………………….. 3
II.
Charakterystyka osiedla Księży Młyn …………………………………………………………………………. 4
1.
Zarys historyczny rozwoju osiedla Księży Młyn ……………………………………………………. 4
2.
Osiedle Księży Młyn w „Uproszczonym lokalnym programie rewitalizacji wybranych
terenów śródmiejskich oraz pofabrycznych Łodzi na lata 2004 – 2013” ……………... 6
3.
Osiedle Księży Młyn w „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania
przestrzennego miasta Łodzi” …………………………………………………………………………….. 7
4.
Otoczenie osiedla Księży Młyn ……………………………………………………………………………. 8
5.
Sytuacja społeczno - demograficzna mieszkańców Księżego Młyna oraz ocena
otoczenia i lokali przez mieszkańców ………………………………………………………………….. 9
a)
Struktura społeczna ………………………………………………………………………………... 9
b)
Ocena otoczenia i lokali przez mieszkańców ………………………………………….. 11
III.
Obszar objęty Programem ……………………………………………………………………………………….. 12
IV.
Cele Programu …………………………………………………………………………………………………………. 14
V.
Komplementarność Programu z dokumentami nadrzędnymi ………………………………….. 14
VI.
Dyspozycja funkcjonalno – przestrzenna …………………………………………………………………. 16
1.
Warsztaty ze studentami …………………………………………………………………………………… 16
2.
Koncepcja funkcjonalno – przestrzenna …………………………………………………………….. 19
VII.
Planowane działania inwestycyjne …………………………………………………………………………… 20
1.
Określenie zakresu działań inwestycyjnych ……………………………………………………….. 20
a)
Ekspertyzy techniczne wraz z inwentaryzacją budowlaną ……………………… 20
b)
Wytyczne dla termomodernizacji ………………………………………………………….. 21
2.
Działania inwestycyjne – etap I …………………………………………………………………………. 21
3.
Działania inwestycyjne planowane do realizacji w kolejnych etapach …………….... 22
VIII.
Działania w sferze społecznej ………………………………………………………………………………….. 23
1.
Klub Integracji Społecznej …………………………………………………………………………………. 23
2.
Program restrukturyzacji długów ……………………………………………………………………… 24
3.
Działania informacyjno – promocyjne i kulturalne ……………………………………..…….. 24
a)
Szlaki turystyczne …………………………………………………………………………..…….. 24
b)
Informacja turystyczna i kulturalna …………………………………………………..….. 25
c)
Organizacja wydarzeń kulturalnych ………………………………………………………. 25
IX.
Zarządzanie Programem …………………………………………………………………………………………. 26
2
I.
Wstęp
Zintegrowany Program Rewitalizacji Księżego Młyna, zwany dalej Programem, powstał
w nawiązaniu do zapisów uchwały Nr XCI/1585/10 Rady Miejskiej w Łodzi z dnia 7 lipca
2010 r. w sprawie ustalenia kierunków działania dla Prezydenta Miasta Łodzi w zakresie
przygotowania
zintegrowanego
programu
rozwoju
terenów
Księżego
Młyna
„Księży Młyn 2016”.
Dnia 22 lipca 2011 r. Zarządzeniem Nr 983/VI/11 Prezydenta Miasta Łodzi powołany
został Zespół ds. rewitalizacji Księżego Młyna. Przewodniczącą Zespołu została Pani
Wiceprezydent Agnieszka Nowak. W jego pracach uczestniczyli między innymi
przedstawiciele:
-
Biura ds. Inwestycji w Departamencie Strategii i Rozwoju Urzędu Miasta Łodzi,
-
Wydziału Praw do Nieruchomości w Departamencie Gospodarowania Majątkiem Urzędu
Miasta Łodzi,
-
Wydziału Kultury w Departamencie Spraw Społecznych Urzędu Miasta Łodzi,
-
Biura Architekta Miasta w Departamencie Strategii i Rozwoju Urzędu Miasta Łodzi,
-
Biura Strategii, Partnerstwa i Funduszy w Departamencie Strategii i Rozwoju Urzędu
Miasta Łodzi,
-
Wydziału Budynków i Lokali w Departamencie Infrastruktury i Lokali Urzędu Miasta Łodzi,
-
Administracji Nieruchomościami Łódź – Widzew „Księży Młyn”,
-
Miejskiej Pracowni Urbanistycznej,
-
Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Łodzi,
-
Rady Miejskiej w Łodzi,
-
Rady Osiedla Stary Widzew,
-
mieszkańców,
i inni reprezentanci instytucji i organizacji współpracujących w przygotowywaniu Programu.
Celem pracy Zespołu było przygotowanie Zintegrowanego Programu Rewitalizacji
Księżego Młyna.
W ramach niniejszego dokumentu zaplanowano rewitalizację obszaru ograniczonego
ulicami: Przędzalnianą – Tymienieckiego – Fabryczną – Magazynową, wyrażającą się
w działaniach podejmowanych w trzech płaszczyznach:
1.
przestrzennej - poprzez remont i modernizację budynków oraz zagospodarowanie
przestrzeni wokół nich,
2.
gospodarczej - poprzez przekształcenie części lokali mieszkalnych w
lokale użytkowe,
3.
społecznej – poprzez utworzenie na tym terenie Klubu Integracji Społecznej
oraz zaprogramowanie przedsięwzięć społeczno – artystyczno - kulturalnych.
Program powstał w celu zachowania cennego, zabytkowego obszaru w mieście, który
wymaga podjęcia pilnych prac konserwatorskich, modernizacyjnych i jednocześnie
stworzenia szans jego rozwoju w przyszłości, z dostosowaniem do obecnych potrzeb łodzian
i osób go odwiedzających.
Teren ten znajduje się pod ścisłą ochroną konserwatorską. Zespół fabryczno-
rezydencjonalny „Księży Młyn” (1873 – 1891) został wpisany do rejestru zabytków:
1. pod nr rej.: A/361 w dniu 14 grudnia 1995 r. i obejmuje:
-
przędzalnię przy ul. Tymienieckiego 25,
3
-
18 domów robotniczych wraz z budynkami gospodarczymi i infrastrukturą, ul. Księży
Młyn 1-12 i Przędzalnianej 53, 55, 57-67,
-
budynek straży pożarnej, ul. Tymienieckiego 30a
-
szkołę przy ul. Księży Młyn 13/15
-
konsumy przy ul. Księży Młyn 14
rezydencję Edwarda Herbsta (pałac, kordegardę, oficynę, ogród).
2. pod nr rej. A/44 – wpis obszarowy Milionowa – Księży Młyn – Przędzalniana –
Tymienieckiego – Targowa jako „Zespół budownictwa przemysłowego dawnego
K. Scheiblera i L. Grohmana”.
Dnia 25 lipca 2008 r. Zarządzeniem Nr 2197/V/08 Prezydenta Miasta Łodzi powołano
Zespół, którego zadaniem było przeprowadzenie niezbędnych czynności do wpisania
wybranych łódzkich obiektów zabytkowych na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Mając
na uwadze dominujący krajobraz Łodzi jako miasta przemysłowego, którego rozwój wiąże się
z postaciami wybitnych fabrykantów zdecydowano, iż wnioskowany obszar obejmuje
następujące elementy:
-
-
XIX-wieczne wille i pałace: pałac Izraela Kalmanowicza Poznańskiego, pałac Karola
Poznańskiego, pałac Karola Wilhelma Scheiblera, willę Matyldy i Edwarda Herbstów, willę
Reinholda Richtera i Józefa Richtera;
-
zespoły pofabryczne: kompleks fabryczny Ludwika Geyera – tzw. Biała Fabryka, zespół
dawnych przędzalni Scheiblera oraz zespół domów robotniczych na Księżym Młynie;
-
elementy architektury sepulkralnej - cmentarz żydowski i zespół cmentarzy przy
ul. Ogrodowej;
-
układ urbanistyczno-przestrzenny ulicy Piotrkowskiej.
W grudniu 2010 r. Wojewódzki Konserwator Zabytków złożył wniosek o przyznanie
statusu pomnika historii w/w nieruchomościom w ramach tzw. „Wielokulturowego
krajobrazu miasta Łodzi”.
II.
Charakterystyka osiedla Księży Młyn
1.
Zarys historyczny rozwoju osiedla Księży Młyn
Historia Księżego Młyna sięga XV w. i do wieku XIX związana była z młynarstwem.
W okresie budowy osad przemysłowych, w 1824 r., na terenach położonych wzdłuż doliny
rzeki Jasień (w tym obejmujących obszar Księżego Młyna) władze Królestwa Polskiego
wytyczyły osadę rękodzielniczo-bawełnianą „Łódka”.
Z istniejących na rzece, czynnych i unieruchomionych młynów, postanowiono tworzyć
posiadła wodno – fabryczne, gdzie wznoszono przędzalnie i tkalnie napędzane energią wody.
Tak powstało posiadło wodno-fabryczne Księży Młyn, które w ciągu następnych
dziesięcioleci, oddawane było w dzierżawę kolejnym przedsiębiorcom. Pierwszym z nich był
Krystian Wendisch, który zbudował tutaj m.in. przędzalnię i tkalnię bawełny. Po nim Karol
Fryderyk Moes, przeprowadził gruntowną modernizację przedsiębiorstwa zastępując
w 1854 r. napęd wodny, parowym. Za czasów kolejnego dzierżawcy Teodora Krusche, rozwój
zakładów przerwał pożar przędzalni, który miał miejsce w 1870 r.
Jeszcze w październiku tego samego roku, spaloną fabrykę z maszyną parową, wraz
z innymi urządzeniami i całą posiadłością Księży Młyn, kupił przedstawiciel ówczesnej
burżuazji łódzkiej Karol Wilhelm Scheibler. W tej części Łodzi utworzył on wielki kompleks
przemysłowy, zwany później „królestwem Scheiblera”, na którym zaczęto wznosić budynki
przemysłowe dla nowej manufaktury bawełnianej. W 1873 r. rozpoczęto budowę całego
4
zespołu fabryczno-mieszkalnego, który przyjął nazwę „Zakład Nowy tzw. Manufaktura Księży
Młyn”, potocznie nazywany też „Pfaffendorf”, na który składały się: zabudowania fabryczne,
zespół rezydencjonalny dyrektora fabryki oraz osiedle mieszkaniowe dla robotników.
Rys. 1: Księży Młyn – stan około 1894 r.
Źródło: Jan Salm, Bartosz Walczak
„
Ocena wartości historycznych zespołów zabytkowych domów familijnych na Księżym Młynie,
Placu Zwycięstwa oraz ul. Ogrodowej”
Domy mieszkalne zrealizowane zostały według jednego wzoru: na planie prostokąta,
dwukondygnacyjne z poddaszem użytkowym, niepodpiwniczone o dwuspadowych dachach,
krytych papą oraz jednakowych elewacjach z czerwonej cegły, z oszczędnym wystrojem
architektonicznym. Na każdej kondygnacji mieściły się cztery mieszkania jednoizbowe i cztery
dwuizbowe. Dodatkowo dwa jednoizbowe mieszkania zlokalizowane były na poddaszach
od strony szczytów. Sanitariaty leżały poza domami, zlokalizowane w centrum każdego
z podwórzy. Mieszkania nie posiadały wyodrębnionych kuchni - wodę czerpano ze studni
usytuowanych w głównej alei. Zabudowę osiedla mieszkalnego uzupełniały pomieszczenia
gospodarcze, usytuowane na zapleczu domów, budynek szkoły zamykający od północy ulicę
Księży Młyn oraz usytuowany na zachód od szkoły sklep, tzw. konsumy.
Osiedle stanowiło zamkniętą jednostkę otoczoną parkanem z zamykaną nocą bramą,
usytuowaną od strony ul. Św. Emilii (dzisiaj: Tymienieckiego) oraz prawdopodobnie także
przy wylocie ul. Księży Młyn w ul. Przędzalnianą.
Obiekty przylegające do ul. Św. Emilii zamieszkane były przez średni personel fabryki
związany z produkcją (głównie majstrowie). Budynki przy ul. Fabrycznej i Przędzalnianej
przeznaczone były dla pracowników administracyjnych.
5
[ Pobierz całość w formacie PDF ]