Zdybicka Z. Nauka światopogląd religia, Religia chrześcijańska
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
//-->NaukaŚwiatopoglądR eligíaPraca zbiorowa pod red.ZOFIIZDYBICKIEJNaukaŚwiatoiReligiaPraca zbiorowa pod redakcjąs. Zofii ZdybickiejVERBINUMWydawnictwo Księży WerbistówWarszawa 1989Doświadczenia historyczne XX wieku pokazałybezsensowność rozbudzania konfliktu między naukąi religią, rozumem i wiarą. Próby wyeliminowaniareligii z życia ludzkiego i z ludzkiej kultury obróciłysię przeciw człowiekowi. Dziś już z doświadczeniawiemy, że „śmierć Boya]' prowadzi nieuchronnie do„śmierci człowieka” . Obecnie tak wiele mówi sięi pisze o konieczności powrotusacrum, koniecznościnawiązania do wartości chrześcijańskich po to,by nie zginął człowiek, by uratować ludzki kształtwspółczesnej kultury.(...)Zdając sobie sprawę z istniejących postaw i tendencjipragniemy Czytelników, zwłaszcza ludzi młodych,będących w okresie kształtow ania swego poglądu naśw iat, pobudzić do refleksji nad tymi podstawowymipojęciami: „nauka” , „światopogląd' , / cligia” .Czym one są? Jakie są ich kompetencje? Jakiemiędzy nimi zachodzą relacje? Czy rzeczywiścienauka zdolna jest rozwiązać wszystkie problemyludzkie? Czy między nauką a rełigią zachodzikonflikt, czy raczej występuje dopełnienie?Pośrednio pragniemy pobudzić do refleksji nadpytaniem zawsze najważniejszym: kim jest człowiek,jakie są źródła jego życia, jaki sens posiada jegoegzystencja? Jakie są wartości ludzkie, jak jepoznawać i jak je zdobyw ać?S. Zofia J. Zdybicka3/ERBINUM,IS B N 8 3 -8 5 0 0 9 -4 3 -4SPIS TREŚCIS.ZofiaJ.Zdybicka.W prow adzenie.............................................Ks.RomualdWaszkinel.Nauka - filozofia - teologia................TadeuszSzubka.Światopogląd. Próba ogólnej charakterystykiStanisławKiczuk.Czy światopogląd naukowy jest możliwy?59. 21. . 35MieczysławA.KrąpiecOP.Światopogląd i p r a w d a ................... 43S.ZofiaJ.Zdybicka.Światopoglądowe wartości religii.............57Ks. RomualdWaszkinel. Światopogląd c h rz e śc ija ń sk i.................67S.ZofiaJ.Zdybicka.Dlaczego religia? Antropologiczne podstawy religii ....................................................79S. ZofiaJ. Zdybicka.Rola religii w kulturze....................................95AndrzejBronkSVD.Człowiek wobec faktu wielości i złożonościzjawisk religijnych .........................................111AndrzejBr on kSYD. Nauki religiologiczne....................................121WPROWADZENIE„Nauka”, „światopogląd” , „religia” - to terminy, z którymi spotykamy się na co dzień, posługujemy się nimi, nie zawsze świadomi tego, żeokreślają sprawy niezmiernie ważne dla naszego życia. Właściwe ichrozumienie i przyznanie im kompetencji zgodnie z ich naturą warunkujepoznanie prawdy o całej rzeczywistości, przede wszystkim prawdy o człowieku. Prawda ta natomiast - jak to nam nieustannie przypominaw swym nauczaniu Jan Paweł II - jest konieczna dla harmonijnego rozwoju osoby ludzkiej, właściwych układów społecznych i ludzkiegokształtu kultury.Druga połowa XIX wieku i wiek XX pokazały, jak trudno jest ustalićwłaściwe stosunki między nauką (poznaniem zorganizowanym, dotyczącym jakiejś dziedziny rzeczywistości), światopoglądem (zespołemprzekonań, norm i systemem wartości kształtującym ludzkie postępowanie) oraz religią (osobowym związkiem człowieka z żywym Bogiem,wyrażającym się w swoistym poznaniu i działaniu).XIX-wieczny pozytywizm ograniczył wartościowe poznanie (poznanieracjonalne) do wąsko rozumianej nauki (nauki szczegółowe) i pozazasięgiem racjonalnego, a więc zorganizowanego, kontrolowanego poznania pozostawił wiele ludzkich problemów, przede wszystkim prawdę0 samym człowieku. Nauka i sprzężona z nią technika miały rozwiązywaćwszelkie problemy ludzkie. Filozofia, tym bardziej religia wydawały sięniepotrzebne, a przynajmniej były to dziedziny „pozaracjonalne”. Mnożyły się światopoglądy i ideologie rzekomo naukowe, proponujące areli-gijne wizje człowieka, a często antyreligijne „drogi zbawienia” ludzkości.Doświadczenia historyczne XX wieku pokazały bezsensowność rozbudzania konfliktu między nauką i religią, rozumem i wiarą. Próbywyeliminowania religii z życia ludzkiego i z ludzkiej kultury obróciły sięprzeciw człowiekowi. Dziś już z doświadczenia wiemy, że „śmierć Boga”prowadzi nieuchronnie do „śmierci człowieka”. Obecnie tak wiele mówisię i pisze o konieczności powrotusacrum,konieczności nawiązania dowartości chrześcijańskich po to, by nie zginął człowiek, by uratowaćludzki kształt współczesnej kultury.Pozostałości pozytywizmu i scjentyzmu, mentalność naukowo-techniczna dają jednak znać o sobie i często wyrażają się w stosunku do religiitakże w naszej polskiej rzeczywistości. Pożyteczne zatem wydaje się zwrócenie uwagi na zaznaczające się stanowiska, zwłaszcza wśród inteligencji.Część polskiej inteligencji żyje jeszcze tradycją pozytywistyczną1neopozytywistyczną, dla której wąsko rozumiana nauka (nauki szczegó5
[ Pobierz całość w formacie PDF ]